Voor- en nadelen aan een veilig en schoon alternatief

Unieke kansen voor waterstof in de energietransitie

We staan aan het begin van een energietransitie. In de komende jaren stappen we over van fossiele brandstoffen op duurzame energiebronnen én -dragers Duurzaam opgewekte elektriciteit via wind en zon kennen we allemaal, maar er zijn meer mogelijkheden. Eén daarvan is waterstof, een veelbelovende energiedrager. Wat is het? Hoe produceer je het? Wat zijn de voor- en nadelen?

Wat is waterstof?

Er zijn verschillende gassen. Iedereen kent aardgas, maar er is ook biogas en groen gas. Biogas wordt geproduceerd uit onder meer slib, afval van stortplaatsen, tuinafval, groenten- en fruitresten en dierlijke restproducten, zoals koeienmest. Vervolgens wordt het biogas gezuiverd en gedroogd en op dezelfde kwaliteit als aardgas gebracht. Na deze bewerking heet het groen gas en is het een duurzaam alternatief voor aardgas. Hoewel de naam misschien anders doet vermoeden, is waterstof ook een gas. Waterstof is geen energiebron, zoals aardgas, wind en zon wel zijn, maar een energiedrager. Dat houdt in dat we er energie mee kunnen produceren, we kunnen er energie uithalen. Net als aardgas en andere gassen zijn we uitstekend in staat om waterstof op te slaan en te 'bewaren'.

Productie van duurzame waterstof

Waterstof wordt al veel toegepast. De industrie maakt jaarlijks duizenden tonnen waterstof door aardgas te splitsen, waarbij CO2 vrijkomt. Voor gebruik in woningen produceren we waterstof door water te splitsen. Dat gebeurt via elektrolyse, een ingewikkelde naam die je direct weer mag vergeten. Die techniek splitst water in zuurstof en waterstof. Dat lukt zonder schadelijke uitstoot, maar kost wel veel elektriciteit. Als je dat met duurzame elektriciteit (via zonne- of windenergie) realiseert, is waterstof een interessant alternatief voor fossiele brandstoffen. Denk daarbij aan een windturbine die ook zorgt voor de splitsing van water in waterstof en zuurstof. Naast zonnepanelen, windmolens en warmtepompen kan waterstof een rol spelen in een energievoorziening zonder CO2-uitstoot.

Niet nieuw, wel nieuwe kansen

Zoals je al hebt gelezen, wordt waterstof al op grote schaal industrieel gebruikt. Het is dus niet nieuw, maar het biedt wel nieuwe kansen. Voor verwarming en warm watervoorziening in woningen kan waterstofgas een rol spelen, met name in de bestaande bouw. We kunnen voor de distributie van waterstofgas na enkele praktische aanpassingen gebruikmaken van de bestaande infrastructuur voor aardgas. Dat is een groot voordeel, want op deze manier is het beschikbaar op heel veel plaatsen in België. Voor de hand liggende toepassingen zijn historische binnensteden met veel monumentale panden die veel minder geschikt zijn voor een all-electric oplossing of - als gevolg van de binnenstedelijke situatie - niet kunnen worden aangesloten op een warmtenet. Waterstof kan een veilig en schoon alternatief bieden voor aardgas.

Voor- en nadelen van waterstof

De sterke eigenschappen van waterstof zijn duidelijk:
- Waterstof is prima op te slaan.
- Het kan worden geproduceerd uit duurzame energie.
- Het enige restproduct van een cv-ketel op waterstof is water.
- Waterstof is goed te transporteren.
- We hebben ervaring met waterstof. Vandaag de dag wordt het veel toegepast in de industrie, maar het werd in de jaren 50 van de twintigste eeuw al volop gebruikt in stadsgas (in combinatie met CO).

Het is belangrijk eerlijk en open te zijn. Waterstof is veelbelovend, maar we kunnen niet snel massaal overstappen op waterstof, want er zijn nog zaken die om aandacht vragen:
- Het productievolume moet drastisch toenemen.
- Het huidige gasnetwerk heeft aanpassingen nodig voordat transport van waterstof mogelijk is.
- De traditionele cv-ketel is niet geschikt om waterstof te verbranden.

Toekomst

Waterstof biedt veel mogelijkheden en daar wordt steeds meer onderzoek naar gedaan. Remeha heeft de eerste waterstofketel ontwikkeld en de eerste proeven zijn veelbelovend. De komende jaren zullen we dan ook steeds vaker zien dat waterstof wordt toegepast in pilots en speciale 'waterstofwijken'. Maar zoals gezegd: het is een lang traject. Al kunnen zaken plotseling een vlucht nemen. Kijk maar naar de snelle aanleg en groei van het aardgasgebruik in de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw in Nederland.