In de vorige aflevering werkten we onze tegelvloer af.

We vulden de voorziene uitzetvoegen flexibel op, plaatsten de plinten en betegelden ook de trap met natuursteen.

In deze aflevering gaan we in de tuin aan de slag.

Na de nodige grondwerken, gaan we het terras aanleggen. We gebruiken hiervoor XXL betontegels die een stevige fundering nodig hebben.

Deze werken zijn te moeilijk om zelf te doen en laten we dus over aan een tuinaannemer, daardoor kunnen we hierop niet besparen.

We dachten al na over de indeling van onze tuin van bij het begin van de verbouwing en maakten toen ook meteen een afspraak met de tuinarchitect.

We vertrokken van ons grondplan. Door dan zelf aan te geven wat we graag in onze tuin zouden willen, zoals bijvoorbeeld een terras en een serre, werkte die voor ons een voorstel uit.

De keerwand plaatsten we al een hele tijd geleden, maar nu is de tijd rijp om ook de rest van de tuin aan te pakken.

Man 1
Na het opmaken van het uitvoeringsdossier, en eigenlijk goed overleg met de bouwheer en alles te finaliseren, hebben we eigenlijk gekeken van wat moet er wanneer en waar gebeuren. Wie kunnen we in dat verhaal betrekken, met wie gaan we samenwerken, wat kan de bouwheer zelf doen. Wie kan er bijvoorbeeld de grondwerken reeds voorzien? De voorbereidende werken? Dat is allemaal een beetje in samenspraak met de bouwheer dat dat goed moet afgestemd zijn vooraleer je een samenwerking aangaat met een aannemer.

Dus eigenlijk begint het… first things first, eigenlijk begin met alles wat het diepst in de grond zit. Zeer simpel. Fundering, riolering, wachtbuis, constructieve… en dan werken we verder af naar het afwerken van terrasering, het klaarmaken van de grond voor beplanting, het aanplanten zelf… tot je eigenlijk je tuin gerealiseerd hebt.

Dat is eigenlijk heel kort omschreven wat het stappenplan eigenlijk is en hoe we er eigenlijk aan beginnen.

Man 1
Vooraleer we aan de werken beginnen, moet je ook goed weten wat je wanneer doet.

Dus als je grondwerken doet, doe dat bij voorkeur toch in droge omstandigheden, daar win je enorm veel tijd en werkuren, en veel bekommernissen mee uit. En zorg dat je ook je verharding klaar hebt voor je aan het plantseizoen begint.

Dus als het plantseizoen begint, neem nu ongeveer ten vroegste november… en blote wortels planten we tot maart… maart-april, zoiets. Groenblijvende planten kunnen we nog ietsje langer planten, vaste plantjes kun je ook nog langer planten. Maar het ideale om bomen, struiken, hagen aan te planten, dat is eigenlijk van november tot maart. Zo simpel is dat. En als je die planning kunt aanhouden, dan heb je jezelf al heel veel moeite en bekommernissen bespaard.
In het begin van de verbouwingswerken briefte de tuinarchitect onze aannemer.

Ondertussen beslisten we ons voor de aanleg van de tuin te laten bijstaan door een tuinaannemer en werd de nodige informatie doorgegeven.

Het spreekt voor zich dat er tijdens het verloop van de ruwbouwwerken heel wat afval in onze tuin terecht gekomen is. En hoewel we dit steeds netjes opkuisten, toch kun je niet voorkomen dat de grond bevuild geraakt…

Daarom is het nodig om voor we aan de effectieve aanleg beginnen, eerst de nodige grondwerken uit te voeren.

Daarbij wordt de bovenste laag aarde zo’n 60 cm afgeschraapt en afgevoerd. Op die manier zijn alle steenbrokken uit onze ondergrond verdwenen.

Je kan tussendoor eventueel wel al de grote brokken weghalen met een kraan met kasseibak, maar sowieso is het afschrapen van de bovenste laag nodig om al het kleinere vuil uit je ondergrond te halen.

Eens het niveau van de ondergrond een stuk lager is door het weghalen van die laag, profiteren we ervan om aan dit stuk meteen de fundering van ons terras in orde te brengen.

Man 1
Dus dat wordt eigenlijk volledig geplaatst in betontegels en betontegels met willekeurige breedte… Dus dat zal eigenlijk belangrijk zijn om goed te beginnen langs de woning, dat we hier eigenlijk met de voeg juist uitkomen aan die terras hier. Want eigenlijk, het is een heel sterk lijnenspel dat we erin steken. En alles loopt over… we hebben ze perfect uitgetekend op plan die betontegels, zodat alles mooi overvloeit en pas in elkaar van garage naar terras naar tweede terras naar zitbank… Zodat we eigenlijk ook mooi afgelijnd zitten op die raamprofielen, want die raamprofielen zijn eigenlijk wel een belangrijke lijn in de woning.

Man 1
Heel belangrijk is, we leggen de betontegels niet tot tegen het raam, want die ramen moeten kunnen afwateren… Je ziet, er zit daar een EPDM-slab. En daarom voorzien we eigenlijk, het is ongeveer een voegje van 8 cm grind… Dus eigenlijk die perfect waterdoorlaatbaar is. Die het water opvangt van de ramen, vanuit de ramen, van heel de gevel, en daarin zit er ook een drainage, waardoor we eigenlijk het waterprobleem tegen de woning oplossen en dat we eigenlijk ook een afwerkingsmarge hebben.
Met de nodige uitleg van de tuinarchitect en een goeie bestudering van het plan kan onze tuinaannemer aan de positionering van het terras en de onderliggende fundering beginnen.

We moeten de lijn van onze woning volgen met de tegels én een voeg van 8 cm openlaten. Daarom is het essentieel om met een metserkoord deze lijn uit te zetten zodat we steeds een referentie hebben tijdens het werken.

De tuinaannemer voorziet aan de voorzijde van de woning een bevestigingspunt op de juiste positie… en doet exact hetzelfde aan het andere uiteinde van de tuin.

Daartussen kan dan de koord precies opgespannen worden.

Haaks op die lijn plaatst hij nu het eerste onderdeel van de bekisting. Ze gebruiken meteen hout met een juiste hoogte, namelijk ongeveer 20 cm. Want dit is hoe diep onze fundering in betonpuin moet zijn.

Bij het plaatsen van deze bekisting wordt ook het bovenste niveau precies bepaald, zodat we met onze betontegels exact op het voorgeschreven vloerniveau zullen uitkomen.

De planken zelf worden voorlopig vastgezet met stalen staven die voldoende diep in de grond geklopt worden om de zijwaartse druk van de fundering te kunnen opvangen.

Eens het terras dan af is, mag de bekisting verwijderd worden.

We maken de fundering een 10-tal cm breder dan de breedte van onze betontegels, zo zullen de tegels overal voldoende draagkrachtig ondersteund worden.

Tijdens het monteren van de bekisting, nu de aarde weggehaald is, worden ook de nodige buizen gelegd. Hoe dieper ze zitten hoe beter. Dan raken ze tijdens het werken niet beschadigd en zijn ze beter beschermd tegen vorst.

De locatie ervan werd door de tuinarchitect aangeduid op het tuinplan.

Dit gaat dan om de elektrische kabels zelf of om wachtbuizen voor kabels die nog moeten getrokken worden. Want we zullen elektriciteit nodig hebben in de serre, voor de robotmaaier en voor de tuinverlichting.

Ook drainagebuizen voor een goeie afwatering van de tuin worden in deze fase geplaatst.

Eens de omkasting voor het uiteinde van ons terras op het juiste niveau klaarligt, met de nodige buizen erin verwerkt, kan de tuinaannemer aan de opbouw van de fundering beginnen.

Hiervoor voorziet hij eerst een geotextiel.

Deze doorlaatbare doek zorgt voor een goeie drukverdeling en maakt dat het betonpuin niet met de onderliggende aarde zou kunnen vermengd geraken. Zo voorkomen we dichtslibbing van de fundering en behouden we een goeie waterdoorlating.

Is de ondergrond hiermee bedekt, dan kan de volgende laag van onze fundering aangebracht worden.

Met een laag zuiver betonpuin van ongeveer 20 cm zullen we een voldoende stevige én waterdoorlatende onderlaag hebben voor het terras.

Want bij onze cementgebonden betontegels is kalkuitbloei steeds mogelijk. Om dit te vermijden zorgen we voor een fundering die voldoende waterdoorlatend is zodat de natte ondergrond geen invloed kan hebben op de tegel.

Daarom voorzien dus we een laag gebroken betonpuin met korrelgroote 0/40. Deze maat duidt op de samenstelling van het mengsel, dat bestaat uit stukjes beton met een grootte van 0 tot maximum 40 mm.

Voor deze maten baseren we ons op de voorschriften van de betontegelleverancier.

Met een kraantje kan dit makkelijk aangevoerd worden.

Voor grondige tuinwerken heb je trouwens heel wat machines nodig. De meeste van hen kun je zelf huren, maar beslis je zoals wij om de grote werken over te laten aan de tuinaannemer, dan zorgt die voor het nodige materiaal.

De aanvoer van het puin gebeurt dus met een kraan. Daarna wordt het met een mesthark mooi in de fundering verdeeld, zodat het overal even dik ligt.

Doordat we de hoogte van de bekisting afstemden op de dikte van onze betonpuinlaag, weten we makkelijk hoeveel puin we moeten aanbrengen… tot op gelijke hoogte van de planken dus…

Eens het stuk fundering volledig opgevuld is, moet dit nog aangetrild worden.

Door dit te doen zet je alle onderliggende steenbrokjes vast, waardoor je later geen verzakkingen meer kan krijgen.

Met de trilplaat gaat de tuinaannemer er een paar keer over, zodat de volledige fundering geïmmobiliseerd is en ook vlakker ligt.

Nu de basis voor de verharding aan de achterzijde van de tuin er is, kan daar de rest van de grond op het gewenste niveau gebracht worden.

Daarvoor moet eerst de bestaande grond nog gebroken worden. Die is zodanig aangestampt door de loop der jaren én het zware werfverkeer, dat onze nieuwe planten er niet goed zouden groeien.

Door het open te breken en terug los te maken, creëren we een meer open basis voor ons levend goed.

Is de grond gebroken, dan voeren ze nog verse teelaarde aan om de tuin weer op niveau te brengen.

Best is om deze grond dan een paar dagen te laten rusten voor je verdergaat, zodat die genoeg gezakt is en de nodige stevigheid krijgt.

Ondertussen kunnen we ervoor zorgen dat ook de XXL-tegels zelf op de werf geleverd worden.

We gaan zo’n 100 m² terrasverharding plaatsen, dus hebben we behoorlijk wat stenen nodig, pakweg zo’n 11 palletten.

Die hebben bovendien een serieus gewicht, waardoor een aangepaste oplegger zeker nodig is, ook om het schokken te beperken.

Het terras zal bestaan uit een patroon van betontegels uit verschillende groottes, gaande van een halve tot anderhalve meter lang op 1 meter breed.

Die zijn gestapeld op palletten per grootte. En tussen elke steen worden afstandshouders voorzien, want mocht je ze volledig op elkaar laten rusten, is het risico op barsten door het transport veel groter.

Die afstandshoudertjes liggen met een bepaalde tussenafstand tussen de stenen en bestaan uit hard plastic.

Ze zijn zo gemaakt dat ze geen afdruk in de stenen zouden achterlaten, want de onderste stenen uit een pallet moeten een behoorlijk gewicht dragen.

Dan kan de tuinaannemer beginnen met de plaatsing.

Hij brengt eerst nog het laatste deel van het stuk fundering in orde en gaat voor de zekerheid nog eens met de trilplaat over het betonpuin, zodat het zeker vast ligt.

Zoals je ziet wordt bij het voorbereiden van de fundering en de aanleg van het terras stukje per stukje gewerkt.

Dit om zo lang mogelijk een goeie doorgang in de tuin te hebben.

Mochten we ineens de volledige fundering van het terras voorbereiden, zouden we niet meer met ons kraantje kunnen passeren en alle grondstoffen manueel moeten aanvoeren…

Het opgespannen metserskoord wordt nu nog gecontroleerd en bijgeregeld, zodat het zeker haaks staat op de muur aan de achterdeur.

Met een lange regel en een grote winkelhaak kan dit makkelijk bepaald worden.

Aan deze haakse hoek zullen ze beginnen met leggen, zodat ze zeker recht werken ten opzichte van de woning.

Om de tegels nu vlak te kunnen plaatsen, moet er nog een straatlaag op het betonpuin aangebracht worden.

Met deze egalisatielaag kalksteen 0/4, wat dus heel fijn is, kan de ondergrond perfect vlak gemaakt worden. Bovendien kun je hiermee eventuele dikteverschillen van de tegels gemakkelijk opvangen.

Het materiaal wordt ter plaatste gebracht met een dumper met kiepbak.

En met een schop wordt de kalksteen dan mooi verdeeld over de volledige fundering.

Het is belangrijk dat de straatlaag niet té dik is, want bij belasting zou dit verzakkingen kunnen veroorzaken.

In tegenstelling tot bij het betonpuin mogen we deze laag niet aantrillen, want de tegels moeten er losjes kunnen in liggen.

Is de ondergrond té hard, dan heb je sneller kans op barsten in je beton.

Met een gazonhark met fijne tandjes kan de kalksteen ten slotte al zo vlak mogelijk gelegd worden.

Man 1
Ook belangrijk voor de terrassen is eigenlijk toch minimum 1 % afwateringshelling. Dus met 1 % kunnen we eigenlijk alles schoon afwateren en zal er geen probleem zijn in de tuin.

We kunnen ook alles wegafwateren naar de buren toe, naar achter toe, das allemaal geen probleem.
Het correcte terrasniveau wordt nu uitgezet door middel van een laser.

Die kunnen we meteen ook instellen met een helling van 1 %. Want bij terrassen is een minimum helling van 1 % nodig voor een goeie afwatering.

Met behulp van die bouwlaser plaatst de tuinaannemer nu 2 geleiders.

Die geleiders zullen ervoor zorgen dat we de straatlaag op een perfecte hoogte vlak kunnen afreien.

Hij gebruikt hiervoor metalen staven.

Met de meetstok die de straal van de laser ontvangt kan hij deze op het juiste niveau positioneren.

Wanneer de ontvanger een doorlopende pieptoon geeft en een recht streepje toont, is de hoogte correct!

Met een blokhamer kan de hoogte gemakkelijk bijgeregeld worden.

Door aan het begin, midden en einde het niveau van de staaf op punt te zetten, is de tuinaannemer zeker dat hij perfect juist ligt.

Het afslepen van het overtollige product doet hij nu met een aluminium lat of rei.

Daarmee strijkt hij langs de geleiders en brengt de straatlaag in een volledig plat vlak.

Waar nodig moet er nog wat kalksteen bijgevuld worden, zodat er zeker geen putten in de egalisatielaag zitten.

Is de laag over de volledige lengte van de geleiders afgereid, dan kunnen die voorzichtig verwijderd worden.

Omdat we holle ruimtes onder de betontegels moeten vermijden, zodat die over het volledige oppervlak ondersteund worden, vult hij de holtes nog op met kalksteen.

Daarna strijkt hij alles voorzichtig glad met een schuurbord. Op die manier ligt de ondergrond perfect effen om de tegels te plaatsen.

Op het uitgetekende legpatroon van de tuinarchitect kan de aannemer nu terugvinden met welke steen hij aan de haakse hoek moet starten.

Het blijkt te gaan om 2 stukken van 50 cm. Die zijn nog net doenbaar om manueel te dragen, dus heffen ze die voorzichtig ter plaatse.

De grotere tegels zijn een stuk zwaarder en moeten met de kraan en een vacuüm hijsunit verplaatst worden.

Een stuk van anderhalve meter weegt bijvoorbeeld een kleine 200 kilo, waardoor dit onmogelijk zou zijn zelf op te heffen.

Bij de plaatsing is het nu belangrijk de uitgespannen smetkoord nauwkeurig te volgen.

De tegels werden aan de randen conisch afgewerkt, waardoor die dus onderaan iets breder zijn dan bovenaan.

Dit heeft als grote voordeel dat je voeg overal gelijk is. Je legt de onderkanten gewoon mooi tegen elkaar, waardoor je meteen een rechte voeg bekomt.

Het is natuurlijk niet uit te sluiten dat de betontegels soms wat in dikte verschillen, aangezien beton een vrij stug product is om fijn mee te werken.

Het kan dus gebeuren dat twee naastliggende tegels niet volledig in hetzelfde vlak liggen…

Met een lange regel kan dit het best gecontroleerd worden.

Daarom is er ook de straatlaag om dit te compenseren.

Door de heel fijne korrelgrootte kun je hiermee hoogteverschillen heel secuur bijwerken.

Je heft de tegel dan weer op en voegt wat extra kalksteen toe. Heel belangrijk hierbij is dat de kalksteen mooi over de volledige oppervlakte verdeeld is.

Vul dus zorgvuldig aan over de volledige grootte van de tegel, zodat die volledig ondersteund wordt. Zo krijg je een optimale draagte en voorkom je breuken of barsten.

En hoewel de ondergrond volledig vlak werd uitgezet met de geleiders en de laser, kan het zeker geen kwaad nog eens extra te checken met de waterpas, zo ben je zeker dat alles recht ligt!

Door zo zone per zone aan te pakken wordt de fundering en het terras stelselmatig gelegd en uitgebreid.

Het plaatsen van zo’n zware XXL-tegel is trouwens geen sinecure, waarvoor je aangepast materiaal nodig hebt om ze probleemloos en zonder schade te kunnen leggen. Aan te raden is dus om dit uit te besteden aan een vakman.

De tegels moeten worden opgehoffen met een vacuümklem voor een goeie plaatsing. Hiermee kun je de tegels opheffen zonder ze te beschadigen.

Door de ruimte tussen de tegel en de hefunit vacuüm te zuigen, creëert de machine een hoge kracht om de tegel te kunnen optillen.

Het is wel essentieel om een vacuümunit te huren die aangepast is aan het gewicht van de te plaatsen tegels.

Want een te zware zuigkracht zou de tegels kunnen doen barsten, en dat is natuurlijk niet te bedoeling!

Informeer dus goed bij de tegelfabrikant welke unit je moet huren, zodat je dit kan voorkomen!

Het beton zelf is ook behandeld met een onzichtbare bescherming tegen vlekken en vuil, en heeft een antisliplaag.

Je kan zien dat ze waterafstotend zijn en de waterdruppels hierdoor niet onmiddellijk in het beton trekken. Maar dit wil natuurlijk niet zeggen dat je er geen zorg voor moet dragen.

Hardnekkig vuil zoals cement, zand of aarde kan altijd sporen achterlaten, en het is dus aangewezen om dit steeds zo snel mogelijk met zuiver water af te vegen!

Het plaatsen van de grote betontegels heeft wel wat voeten in de aarde, wil je de fundering correct opbouwen en alles mooi uit te lijnen.

Maar eens de tegels gelegd zijn, komt het uitgetekende patroon van de tuinarchitect mooi tot zijn recht en krijgen we een strak resultaat!

De tegels zelf zijn trouwens gewapend. Dit maakt ze extra stevig, maar betekent natuurlijk niet dat er geen barsten of breuken zouden kunnen gaan optreden.

Deze gewapende tegels van 6 cm dik kunnen het gewicht van een lichte wagen dragen, daarom kunnen we ze doorleggen onder onze carport.

Is er zwaarder verkeer mogelijk, zoals op een oprit, dan gebruik je beter betontegels met een dikte van 14 cm.

Door de grondwerken en het leggen van de betontegels over te laten aan vakmannen, kunnen we hierop niet besparen.

Het gespaarde bedrag blijft dus voorlopig staan op 72.990 euro.

In de volgende aflevering voorzien we een putdeksel op onze regenwaterput dat we naadloos in onze terrasvloer verwerken.

Daarna plaatsen we de boordstenen en doen we ook de aanplant van een aantal bomen en hagen.