“NIET iedereen kan een warmtepomp plaatsen”

De energietransitie die volop aan de gang is, de pijlsnelle opkomst van digitalisering, veranderende verdienmodellen …: de HVAC-wereld staat voor een hele resem uitdagingen. Ook fabrikanten zoeken er volop hun weg in. Yves Vanpoucke, commercieel directeur bij verwarmingsfabrikant Remeha, laat zijn licht schijnen over heden en toekomst van onze sector. 

WIE IS YVES VANPOUCKE?

• Ingenieur 
• 52 jaar 
• Al meer dan 25 jaar actief in allerlei domeinen van de nationale en internationale HVAC-wereld, bij onder meer Van    Marcke, Enertech Group, FläktGroup Belgium en ENGIE Axima
• Sinds oktober 2020 commercieel directeur bij Remeha, met als doel om de verwarmingsfabrikant te heroriënteren      en oplossingen te zoeken voor de energietransitie 

Van product naar totaaloplossing

In zijn verschillende rollen zag Vanpoucke al heel wat evoluties passeren. Tegenwoordig is dat vooral de evolutie naar systeemoplossingen. “Vroeger waren we producent van een bepaald product. We leverden dat product en hoopten dat het goed verkocht en geïnstalleerd zou worden. Vandaag maakt dat product deel uit van een veel groter geheel. We spreken niet meer over verwarming in de zin van ergens een radiator aan- of uitschakelen, maar van een totale comfortoplossing. En daar horen verwarming en koeling bij, maar evengoed sanitair warm water en ventilatie. Als fabrikant moet je je daarop instellen.” 

Uit welke technologieën moet die totaaloplossing bestaan? “Dé ideale oplossing bestaat niet”, zegt Vanpoucke. “Het zal altijd een combinatie van oplossingen zijn, in functie van de specifieke situatie. Ik denk daarbij bijvoorbeeld aan financiële draagkracht van klanten. We kunnen allemaal wel dromen van mooie hernieuwbare oplossingen, maar het moet maatschappelijk verantwoord blijven.”

“Alles wat fossiel is wordt nu een beetje als ‘vies’ beschouwd, en alles wat elektrisch is als goed. Die slinger is te ver doorgeslagen, net omdat ik vind dat er niet één oplossing is. Hybrideoplossingen kunnen bijvoorbeeld al helpen in de energietransitie. Maar iemand die zijn oude stookolieketel vervangt door een gascondensatieketel draagt óók zijn steentje bij aan de energietransitie. We kunnen niet verwachten dat iedereen een warmtepomp en zonnepanelen gaat plaatsen.” 

Wie zijn stookolieketel vervangt door een gascondensatieketel draagt óók zijn steentje bij

Vier kwadranten

Volgens Vanpoucke kan de HVAC-markt eenvoudig worden ingedeeld in vier ‘kwadranten’. "Ten eerste het verschil tussen nieuwbouw en renovatie, ten tweede het verschil tussen residentieel en commercieel. En binnen die kwadranten heb je verschillende oplossingen nodig. Wat het eerste betreft zien we al een goede evolutie bij nieuwbouw: bijna elke nieuwe woning heeft een E-peil dat al lager ligt dan de vooropstelling. Ere wie ere toekomt: de overheid heeft daar goed werk geleverd.”

SERVICE

De evolutie naar totaaloplossingen betekent dat er niet alleen meer aandacht is voor de oplossingen zelf, maar ook voor alles errond. “Service is voor mij een topprioriteit. Ik heb dat ook onmiddellijk meegedeeld toen ik begon bij Remeha. Service draait voor mij om het ontzorgen van de installateur, maar altijd met respect voor zijn eigenheid. Ik wil natuurlijk zijn job niet afnemen. Je hebt installateurs die alles zelf willen doen, maar evengoed zijn er die zeggen: het onderhoud interesseert me niet. We moeten voor iedereen een oplossing voorzien.”

Voorspellend onderhoud

“Hoe dan ook denk ik dat we een marktswitch moeten maken naar voorspellend onderhoud. Het grote probleem in de installatiewereld is dat we handen tekortkomen. Bovendien zijn er almaar meer vaardigheden vereist: een installateur moet tegenwoordig met gas, stookolie en hernieuwbare energie kunnen werken, ondertussen nog eens koeltechnicus zijn, en hij moet zijn plan kunnen trekken met digitale toepassingen. Ondertussen wordt ook nog eens verwacht dat hij snel een interventie kan doen als er problemen zijn. Maar daarmee lopen we achter de feiten aan. We moeten onze toestellen zo slim mogelijk maken, zodat we op voorhand kunnen zeggen: op dit moment zal je een onderhoud moeten doen, anders riskeer je zonder warm water te vallen. Dat is een totaal andere wereld. Want dan kan je veel beter anticiperen, in plaats van dringend te moeten langsgaan. Als fabrikant moeten wij onze toestellen dus zo slim mogelijk maken, en de installateur daarbij betrekken. Als hij zelf zegt dat hij geen onderhoud wil doen, dan nemen we dat met plezier van hem over. Maar wil hij wel alles in handen houden, dan moeten we dat ook respecteren.” 

DE WEG RICHTING KLIMAATNEUTRALITEIT

Over de energietransitie is al erg veel inkt gevloeid. De meningen over hoe de weg naar klimaatneutraliteit er moet uitzien zijn dan ook legio. “Sowieso moeten we eerst de trias energetica goed toepassen”, zegt Vanpoucke. “Geen energie verbruiken is de beste besparing. De energie die je nodig hebt, moet je zo veel mogelijk proberen op te wekken met hernieuwbare bronnen. Maar dat zal niet altijd lukken, waardoor ik denk dat we toch nog lang op gas zullen rekenen als ondersteuning, zeker in de renovatiemarkt.”

We moeten een marktswitch maken naar voorspellend onderhoud

“Wat ik ook zie, is dat centrale stookplaatsen weer populairder worden. In verkavelingen bijvoorbeeld, waar iedereen zijn verwarmingssysteem op kan aansluiten. In bepaalde regio’s is er ook potentieel voor warmtenetten en voor waterstof, als die beschikbaar is, of voor (half)diepe geothermie. Daarnaast zie ik ook toekomst in nieuwe concepten, zoals heating-as-a-service. Daarbij geef je de complete installatie uit handen aan een derde, die alle kosten en de exploitatie voor zijn rekening neemt en de energie verkoopt aan wie op het systeem is aangesloten. Er zijn tal van mogelijkheden.” 

Rol van de installateur

En welke rol zal de installateur spelen in dit alles? “Ik denk dat we een onderscheid zullen zien tussen installateurs die zich vooral op de residentiële markt gaan richten, en (middel)grote installatiebedrijven die zich zullen specialiseren in commerciële gebouwen.” 

Digitalisering

“Naast voldoende technische kennis ook nog eens over digitale skills beschikken is niet evident. Maar in de residentiële markt komt dat wel goed, onder meer met behulp van fabrikanten. In grote projecten blijft vooral het potentieel van BIM nog onderschat. Ik trek het op flessen, maar voor velen is dat vandaag niet meer dan een 3D-tekening. Terwijl het zoveel meer is! Voor HVAC is het bijvoorbeeld heel nuttig omdat je aan clashdetectie kan doen. Maar het grootste voordeel is dat je een compleet digitaal beeld hebt van je installatie, tot op de laatste vijs. Dat beeld kan je doorgeven aan een onderhoudsfirma, die dat op zijn beurt kan linken aan een building management systeem. Zo kan je opnieuw perfect aan voorspellend onderhoud doen.”

“Het probleem is dat elke partij in het bouwproces naar BIM kijkt vanuit zijn standpunt, maar dat er geen protocol is om alle belangen op elkaar af te stemmen. Daarvoor heb je een coördinator nodig die alles overkoepelt en van alles een beetje kaas gegeten heeft. Samenwerking zal dus meer dan ooit cruciaal worden.”